กรมป่าไม้ ร่วมกับ บริษัท ราช กรุ๊ป จำกัด (มหาชน) สานต่อโครงการ “คนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน” ต่อเนื่องเป็นปีที่ 18 ตอกย้ำความสำเร็จของการบูรณาการความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และเครือข่ายป่าชุมชนทั่วประเทศ ในการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ เพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสนับสนุนเป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอน และการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ หรือ Net Zero ของประเทศ

ด้วยความมุ่งมั่นดังกล่าวสะท้อนผ่านความสำเร็จของป่าชุมชนบ้านจานอำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์ ที่สามารถคว้ารางวัลชนะเลิศระดับประเทศ ถ้วยพระราชทานสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประจำปี 2568 จากการอนุรักษ์มรดกทางธรรมชาติ ต่อยอดสู่การจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ พร้อมทั้งประสานภาคีเครือข่ายรักษ์ป่าที่เข้มแข็งทั้งภายในชุมชนและเครือข่ายในจังหวัดภาคอีสาน รางวัลอันทรงเกียรตินี้นับเป็นความภาคภูมิใจและขวัญกำลังใจ  อันสำคัญยิ่งให้แก่ชุมชน ในการเดินหน้ารักษาทรัพยากรป่าไม้ของชาติให้คงอยู่อย่างมั่นคงและยั่งยืน

นายนิกร ศิรโรจนานนท์ อธิบดีกรมป่าไม้ เปิดเผยว่า กรมป่าไม้ได้ให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมของประชาชน

และภาคีเครือข่าย เพื่อสร้างความร่วมมือในการบริหารจัดการทรัพยากรร่วมกับภาครัฐ จึงได้นำแนวคิดในการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้ ในรูปแบบของป่าชุมชน ที่เปิดโอกาสให้ประชาชนและชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลรักษาป่า ซึ่งในปัจจุบัน กรมป่าไม้ได้ส่งเสริมให้จัดตั้งป่าชุมชน ตามพระราชบัญญัติป่าชุมชน พ.ศ. 2562 จำนวน 12,985 ป่าชุมชน ชุมชนมีส่วนร่วม จำนวน 14,593 หมู่บ้าน เนื้อที่รวม 7.07 ล้านไร่ โดยกรมป่าไม้จะเร่งขยายให้มีการจัดตั้งป่าชุมชนครอบคลุมทั่วประเทศ ครบตามเป้าหมาย จำนวน 15,000 ป่าชุมชน เพื่อให้ชุมชนได้มีส่วนร่วมในการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้ในพื้นที่

นอกจากนี้ รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (นายสุชาติ ชมกลิ่น) มีนโยบายในการขับเคลื่อนงานและสานต่อนโยบายความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality) เพื่อให้ประเทศไทยเป็นผู้นำของอาเซียนในด้านการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์สู่ชั้นบรรยากาศ ผ่านกลไกการบูรณาการ และสร้างการมีส่วนร่วมกับทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม

โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมีส่วนร่วมของพี่น้องเครือข่ายป่าชุมชน เพื่อความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ รักษาสมดุลของสิ่งแวดล้อม อำนวยประโยชน์อย่างยั่งยืน โดยเฉพาะ “ป่าชุมชน” เป็นการดำเนินภารกิจของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในการจัดการทรัพยากรป่าไม้อย่างมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน เพื่อช่วยปกป้อง รักษา และเพิ่มพื้นที่ป่าไม้ของประเทศ ซึ่งไม่เพียงแต่จะเป็นประโยชน์ต่อคนรุ่นปัจจุบันเท่านั้น แต่ยังเป็นการส่งต่อมรดกที่ทรงคุณค่าจากรุ่นสู่รุ่นโครงการ “คนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน”

จึงนับเป็นตัวอย่างอันดีที่ภาคเอกชน คือ บริษัท ราช กรุ๊ป จำกัด (มหาชน) มีส่วนร่วมกับภาครัฐในการดำเนินการสนับสนุนภาคประชาชน ในการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ดูแลรักษาทรัพยากรป่าไม้ ในการจัดการตลอดจนเป็นการยกย่องเพื่อเชิดชูเกียรติป่าชุมชนที่มีผลงานเป็นที่ประจักษ์ เป็นตัวอย่างที่ดีแก่ป่าชุมชนอื่น และนับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างสูงยิ่งที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้พระราชทานถ้วยรางวัลชนะเลิศ ซึ่งเป็นขวัญกำลังใจให้กับทุกๆ ฝ่าย ทุกๆ คน อย่างหาที่สุดมิได้

นายนิทัศน์ วรพนพิพัฒน์ กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท ราช กรุ๊ป จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า “โครงการคนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน” ถือเป็นโครงการเรือธงสำคัญด้านสิ่งแวดล้อมและสังคมของบริษัทฯ ซึ่งสอดคล้องกับพันธกิจหลักขององค์กรในการสนับสนุนเป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality) และการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเป็นศูนย์ (Net Zero Emissions) และยังเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์การจัดการการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศขององค์กร ในการส่งเสริมการปลูกและฟื้นฟูป่าไม้ ที่มุ่งลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและเพิ่มขีดความสามารถในการดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากชั้นบรรยากาศ เพิ่มแหล่งดูดซับคาร์บอน เพื่อสร้างสมดุลแก่ระบบนิเวศและช่วยรักษาความหลากหลายทางชีวภาพของพรรณพืชและสัตว์

นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2551 ที่เริ่มดำเนินโครงการคนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน เป็นต้นมา โครงการดังกล่าวช่วยสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ขององค์การสหประชาชาติ โดยเฉพาะ เป้าหมายที่ 13 “การรับมือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Action)” จนถึงปัจจุบันบริษัทฯ ได้ให้การสนับสนุนการมีส่วนร่วมของชุมชนในการอนุรักษ์ป่าผ่านกิจกรรมการประกวดป่าชุมชนทั่วประเทศ รวม 1,786 ชุมชน คิดเป็นพื้นที่ป่า รวม รวม 1,620,176.77 ไร่ ซึ่งผืนป่าที่ชุมชนดูแลรักษาไว้นี้ได้กลายเป็นแหล่งบริการระบบนิเวศแก่ชุมชนและสังคม และยังเป็นแหล่งกักเก็บก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์บรรเทาผลกระทบจากภาวะโลกเดือด ได้ราว 10,207,113.65 ตันคาร์บอน (ค่าเฉลี่ยอัตราการกักเก็บคาร์บอนของป่าไม้ประมาณ 6.3 ตัน/ไร่)

สำหรับการประกวดป่าชุมชนรางวัลคนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน ประจำปี 2568 มี 16 ชุมชนที่ได้รับรางวัล โดยพื้นที่ป่าที่ดูแลรักษา รวม 24,088.08 ไร่ ซึ่งสามารถให้บริการเชิงนิเวศได้มูลค่าประมาณ 2,161.59 ล้านบาท และกักเก็บคาร์บอนได้ประมาณ 151,754.90 ตันคาร์บอน

รางวัลชนะเลิศระดับประเทศ ถ้วยรางวัลพระราชทาน กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในปีนี้ เป็นของป่าชุมชนบ้านจาน ตำบลหนองเต็ง อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งถือเป็นต้นแบบด้านการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้และการใช้ประโยชน์อย่างสมดุล รวมทั้งขยายความร่วมมือการอนุรักษ์ป่า ไปยังภาคีเครือข่ายโดยรอบ ได้แก่ กลุ่มเยาวชน โรงเรียนบ้านจาน และราษฎรอาสาสมัครพิทักษ์ป่า (รสทป.) เทศบาลตำบลหนองเต็ง และองค์การบริหารส่วนตำบลชุมแสง อ.กระสัง จ.บุรีรัมย์ เครือข่ายป่าชุมชนบ้านเสม็ด ตำบลคอโค อำเภอเมือง จ.สุรินทร์ เป็นต้น

ตลอดระยะเวลากว่า 18 ปีของการดำเนินงาน โครงการคนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน ได้สร้างผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมทั้งด้านสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และสังคม รวมถึงเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างกว้างขวาง พร้อมเชิดชูเกียรติและสร้างกำลังใจแก่ชุมชนที่ทุ่มเทดูแลผืนป่าให้คงอยู่อย่างยั่งยืนต่อไป

ผลรางวัลคนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน ประจำปี 2568

รางวัลระดับประเทศ

1. รางวัลป่าชุมชนชนะเลิศระดับประเทศ ได้รับถ้วยรางวัลพระราชทานสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ป้ายประกาศเกียรติคุณ และเงินรางวัล 200,000 บาท
2. ป่าชุมชนบ้านจาน หมู่ที่ 6 ตำบลหนองเต็ง อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์
3. รางวัลรองชนะเลิศระดับประเทศ
4. จำนวน 3 รางวัล ได้รับถ้วยรางวัล ป้ายประกาศเกียรติคุณ และเงินรางวัล รางวัลละ 150,000 บาท
5. ป่าชุมชนบ้านวังจรเข้ หมู่ที่ 6 ตำบลองค์พระ อำเภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี
6. ป่าชุมชนบ้านแม่คาวหลวง หมู่ที่ 2 ตำบลสันกลาง อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย
7. ป่าชุมชนบ้านบาลา หมู่ที่ 5 ตำบลโละจูด อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส

รางวัลระดับภาค

1. รางวัลป่าชุมชนชนะเลิศระดับภาค
2. จำนวน 4 รางวัล ได้รับถ้วยรางวัล ป้ายประกาศเกียรติคุณ และเงินรางวัล รางวัลละ 100,000 บาท
3. ภาคเหนือ: ป่าชุมชนบ้านหนองผุก หมู่ที่ 10 ตำบลเปือ อำเภอเชียงกลาง จังหวัดน่าน
4. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ: ป่าชุมชนบ้านกุดหมากไฟ หมู่ที่ 1 ตำบลกุดหมากไฟ อำเภอหนองวัวซอ จังหวัดอุดรธานี
5. ภาคกลางและภาคตะวันออก: ป่าชุมชนบ้านถ้ำน้ำพุ หมู่ที่ 10 ตำบลทับกวาง อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี
6. ภาคใต้: ป่าชุมชนบ้านทุ่งโคกแค หมู่ที่ 16 ตำบลบ้านลำนาว อำเภอบางขัน จังหวัดนครศรีธรรมราช
7. รางวัลป่าชุมชนรองชนะเลิศระดับภาค
8. จำนวน 4 รางวัล ได้รับโล่รางวัล ป้ายประกาศเกียรติคุณ และเงินรางวัล รางวัลละ 50,000 บาท
9. ภาคเหนือ: ป่าชุมชนบ้านสะพานหิน หมู่ที่ 4 ตำบลแม่มอก อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง
10. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ: ป่าชุมชนบ้านหนองม่วง หมู่ที่ 8 ตำบลหนองครก อำเภอเมืองศรีสะเกษ จังหวัดศรีสะเกษ
11. ภาคกลางและภาคตะวันออก: ป่าชุมชนบ้านขุนชำนาญ หมู่ที่ 2 ตำบลเกษตรสุวรรณ อำเภอบ่อทอง จังหวัดชลบุรี
12. ภาคใต้: ป่าชุมชนบ้านธารน้ำร้อน หมู่ที่ 1 ตำบลเขาถ่าน อำเภอท่าฉาง จังหวัดสุราษฎร์ธานี

รางวัลดีเด่นด้านการรับมือต่อภัยพิบัติทางธรรมชาติ

1. จำนวน 4 รางวัล ได้รับถ้วยรางวัล ป้ายประกาศเกียรติคุณ และเงินรางวัล รางวัลละ 50,000 บาท
2. ป่าชุมชนบ้านห้วยกองเลาะ หมู่ที่ 9 ตำบลป่าพลู อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน
3. ป่าชุมชนบ้านหนองการ้อง หมู่ที่ 11 ตำบลพลับพลาไชย อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี
4. ป่าชุมชนตำบลเจริญสุข หมู่ที่ 1,12 และ หมู่ที่ 14 ตำบลเจริญสุข อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์
5. ป่าชุมชนบ้านบ่อหว้า หมู่ที่ 11 ตำบลควนโส อำเภอควนเนียง จังหวัดสงขลา